Transplantacje

Transplantacje autologiczne to przeszczepienia własnych komórek macierzystych. Chory sam jest dla siebie dawcą, co zwiększa jego szansę na szybki dostęp do terapii i pełną zgodność tkankową. Według europejskich danych przeszczepienia autologiczne wykonuje się w blisko 60% przypadków zachorowań. Korzystano przy tym z komórek macierzystych pobranych ze szpiku lub krwi obwodowej, a nie z krwi pępowinowej, ponieważ były one bardziej dostępne. Warto w tym momencie wspomnieć, że w Polsce wciąż przeprowadza się dwukrotnie mniej przeszczepień niż średnio w Europie w przeliczeniu na liczebność populacji.

Przeszczepień z użyciem własnych komórek macierzystych nie można wykonać u każdego. Wybór metody zależy od typu schorzenia oraz stadium jego zaawansowania. Kryterium nierzadko stanowi też wiek pacjenta. Przykładowe choroby, które mogą być leczone u dzieci za pomocą transplantacji autologicznej z krwi pępowinowej, to:

• ostra białaczka szpikowa (w zależności od stadium zaawansowania choroby),
• ziarnica złośliwa (Hodgkina) (w zależności od stadium zaawansowania choroby),
• chłoniaki złośliwe (w zależności od stadium zaawansowania choroby),
• ciężka niedokrwistość aplastyczna,
• nerwiak zarodkowy współczulny,
• guz mózgu,
• siatkówczak złośliwy,
• guz kości (guz Ewinga).

U dorosłych, wskazania do autologicznej transplantacji krwiotwórczych komórek macierzystych, obejmują m.in. ostrą białaczkę szpikową, ziarnicę złośliwą (Hodgkina), chłoniaki złośliwe, szpiczaka mnogiego, a także nowotwory powstałe z komórek rozrodczych. Trwają również badania nad wykorzystaniem tych komórek w leczeniu chorób o podłożu autoimmunologicznym.

Niewątpliwą zaletą transplantacji autologicznych jest szybki dostęp do terapii i brak konieczności szukania dawcy. Wykonuje się je u pacjentów po radio- lub chemioterapiach w celu wyleczenia i regeneracji układu odpornościowego. Jak wiadomo, obie przywołane metody niszczą nie tylko komórki nowotworowe, ale też zdrowe, co sprawia, że system immunologiczny pacjenta wymaga odbudowy.

Przeszczepienia autologiczne mają niestety pewne ograniczenia. Nie można ich przeprowadzać u osób, u których choroba ma podłoże genetyczne, zatem własne komórki macierzyste mogą mieć ten sam defekt. W takich sytuacjach zaleca się transplantację komórek od dawcy.

Wskazania do przeszczepień komórek macierzystych w poszczególnych schorzeniach określa European Group for Bone Marrow Transplantation (EBMT).