Komórki macierzyste

Przeszczepianie komórek krwiotwórczych (z krwi pępowinowej, szpiku kostnego czy mobilizowanej krwi obwodowej) to zabieg polegający na wprowadzeniu zdrowych komórek krwiotwórczych do organizmu pacjenta. W efekcie wymieniamy wszystkie wadliwie funkcjonujące lub zmienione nowotworowo komórki układu krwiotwórczego lub odpornościowego umożliwiając ich odbudowę.

Przeszczepienia dzielimy na

• autologiczne – pozyskane komórki pochodzą od tej samej osoby, której będą one przeszczepiane;
• allogeniczne – pozyskane komórki nie pochodzą od biorcy, lecz od innego dawcy, jednak pomiędzy dawcą a biorcą istnieje zgodność antygenów tkankowych. Jeśli komórki macierzyste pochodzą od innego dawcy pacjent przejmuje wraz z erytrocytami, płytkami krwi i leukocytami również jego grupę krwi.

„Przyjmuje się zazwyczaj, że minimalna liczba komórek krwi pępowinowej zapewniająca bezpieczeństwo pacjentowi to: całkowita liczba komórek > 3 × 10^7/kg ciężaru ciała biorcy, liczba komórek krwiotwórczych CD34 >2 x 10^5/kg. Są to wymogi około 10-krotnie niższe niż w przypadku przeszczepiania komórek krwiotwórczych pochodzących z innych źródeł (PBSCT/BMT)” – prof. Jan Styczyński 2018 r.

Zależnie od rodzaju choroby dobiera się źródło komórek macierzystych do leczenia pacjenta. W przypadku chorób o podłożu środowiskowym jak np. białaczka szpikowa zdecydowanie lepiej radzą sobie komórki dziecka, zabezpieczone podczas porodu, natomiast w chorobach o podłożu genetycznym lepiej wybrać te od innego dawcy np. rodzeństwa.

Prawdopodobieństwo pomiędzy biologicznym rodzeństwem na pełną zgodność tkankową wynosi aż 25%. Jeśli wśród rodzeństwa i najbliższej rodziny nie uda się znaleźć bliźniaka genetycznego lekarz zgłasza się do rejestru dawców szpiku oraz rejestrów banków publicznych w poszukiwaniu zgodnych dawców.

W przypadku krwi pępowinowej – procedura przygotowania specjalistycznego ośrodka oraz komórek jest znacznie krótsza, ponieważ materiał jest gotowy do podania. W przypadku pobierania szpiku kostnego procedura może trwać znacznie dłużej – szczególnie jeśli nie można znaleźć dawcy. Gdy znajdziemy bliźniaka genetycznego sprawdzana jest jego gotowość do pobrania komórek macierzystych, stan zdrowia i szczegółowe badania. Z danych DKMS wynika, że średnio 30% pacjentów w Polsce nie znajduje zgodnego dawcy krwiotwórczych komórek macierzystych.