Komórki macierzyste

Komórki macierzyste są budulcem żywego organizmu. Dzięki nim człowiek powstaje i może funkcjonować. Są wyjątkowe, ponieważ mają zdolność do samoodnawiania się. Dzięki temu, stare obumarłe komórki błyskawicznie zastępowane są nowymi, a te od razu przejmują ich funkcje.

Krwiotwórcze komórki macierzyste nazywa się komórkami pnia (ang. stem cells, SCs). Są one do niego porównywane, ponieważ to właśnie z pnia wyrastają zalążki rośliny, np. liście. Z komórek macierzystych zaś powstają nasze krwinki: białe, czyli leukocyty, czerwone – erytrocyty, a także płytki krwi, nazywane trombocytami.

Zdolność do samoodnowy to nie jedyna cenna właściwość komórek macierzystych. Różnicują się one także w wyspecjalizowane komórki. Są to:

• komórki totipotencjalne – są one jedynymi, które mogą się różnicować do każdego typu komórek. Uważa się je za najbardziej pożądane, ponieważ mogą doprowadzić do powstania całkiem nowego organizmu. Jednym z przykładów komórki totipotencjalnej jest zapłodniona komórka jajowa. W następstwie rozwoju dzieli się ona na blastomery, które także zalicza się do komórek totipotencjalnych,
• komórki pluripotencjalne – mogą się różnicować do każdego typu komórek poza totipotencjalnymi. Nie przekształcą się zatem w komórki obecne w najwcześniejszej fazie rozwoju. Przykładem komórki pluropotencjalnej jest blastocysta, czyli komórka będąca w stadium zarodka,
• komórki multipotencjalne – mogą dać początek komórkom szpiku, krwi oraz mięśni. Są to również krwiotwórcze komórki macierzyste. Niestety komórki multipotencjalne nie mają tak dużych możliwości do różnicowania się. Mogą działać jedynie w obrębie danego listka zarodkowego. Listki zarodkowe to zespoły komórek powstałych w fazie rozwoju zarodkowego. Noszą one następujące nazwy: ektoderma, entoderma oraz mezoderma,
• komórki unipotencjalne – przekształcają się w komórki tkanki lub wybranego narządu. Nie mają innych możliwości różnicowania. Są obecne we wszystkich narządach za życia płodowego. Można je znaleźć także w organizmach dojrzałych. Nazywane są wówczas somatycznymi.

Jednym ze źródeł pmultipotencjalnych komorek macierzystych jest krew pępowinowa.